Libri feudorum

De Libri feudorum ("Boeken betreffende het lenen") of Consuetudines feudorum zijn een juridisch werk met regels die in de vroege middeleeuwen in het Longobardische Rijk als gewoonterecht golden rondom het in gebruik geven of lenen van grondgebied. De regels zijn verzameld en opgeschreven door de rechtsgeleerde Pillius de Medicina (Pillius Medicinensis) omstreeks 1155 en omvat mede wetgeving van de drie keizers Koenraad II, Lotharius III en Fredrik Barbarossa die de basis legden voor het feodaal stelsel. Het bestaat uit twee boeken, onderverdeeld in 28 resp. 68 hoofdstukken.

Het werk werd breed geaccepteerd als codificatie van regels die in het Alpengebied de verhoudingen tussen leenheer en vazallen beheersten en was onderwerp van talloze discussies en dissertaties. Op basis van dit werk maakten in de 18e eeuw geschiedkundig wetenschappers kennis met het feodale stelsel.^[1]

Feodaal recht was een deelgebied naast bijvoorbeeld het kerkelijk recht (canon), civiel recht en plaatselijk strafrecht. In de 13e eeuw gingen de regels uit de Libri feudorum deel uitmaken van het Italiaans civiel recht, waar het oud-romeinse rechtsboek van Justinianus, het Corpus Iuris Civilis nog steeds van grote invloed was.^[2]

Vanaf die tijd oefenden deze regels eeuwenlang invloed uit over Europa tot in ons huidige recht, bijvoorbeeld de regels voor fideï-commis, vruchtgebruik en het verbod bloot-eigendom te vervreemden.

1. ↑ (mul) Das Lehnswesen im Alpenraum | Vassalli e feudi nelle Alpi (2014), Einleitung / Introduzione. ISBN 978-3-7065-5275-2. Gearchiveerd op 6 maart 2023.
2. ↑ (en) Peter Stein (13 mei 1999). Roman Law in European History. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64379-5. Gearchiveerd op 11 september 2023.